Kombucha
Hasan Cenk Ağba
Biyomühendis
Ekosistemde türler arasında beslenme ilişkileri yanında çeşitli birlikte yaşama ilişkileri de görülmektedir. Türler arasındaki yararlı, zararlı ya da nötr ilişkiler bütünü simbiyotik ilişkiler olarak adlandırılmaktadır. Fransızca kökenli ‘symbiose’ kelimesi ‘birlikte /birbirine bağımlı/ortak yaşama’ anlamına gelmektedir.
Simbiyotik bir ilişkiye sahip olan Kombucha, asetik asit bakterisi ve maya tarafından fermente edilen probiyotik bir içecektir. Japoncada ‘kombu’ geniş yapraklı bir deniz yosunu (Laminaria japonica), ‘cha’ ise ‘çay’dır.
Kombu çayının ne zaman keşfedildiği belirsizdir, ancak ilk tarifler Çin'in Qin Hanedanlığının başlangıcı olan MÖ. 221'e kadar uzanmaktadır. Bu yüzden 21 Şubat (02/21) Dünya Kombucha Günü olarak kutlanmaktadır. Çinliler tarafından “ölümsüzlük çayı” olarak tanıtılan kombu çayı, İpek Yolu ile Japonya’dan Rusya’ya, oradan Avrupa’ya ve ardından Amerika’ya taşınmıştır. Son zamanlarda ABD'de 475 milyon dolarlık bir endüstri haline gelmiştir.
Araştırmalar, diğer fermente gıdalar gibi kombu çayının da probiyotikler açısından zengin olduğunu göstermektedir. Kombu çayı, doğal oluşan simbiyotik mikroorganizmaların çeşitliliği nedeniyle probiyotik bir içecek olarak kabul edilmektedir. Probiyotik bakteriler, bağırsakta bulunan iyi bakteriler olup başta sindirim, enfeksiyonlara direnç ve kilo kontrolu olmak üzere birçok açıdan faydalıdır.
Kombu çayı yeşil veya siyah çaylar kullanılarak yapıldığından, bağışıklık sistemini güçlendiren B1, B6, B12 ve C vitaminlerini, polifenol gibi antioksidanları, asetik asit gibi antienflamatuarları içerir. Bu sebeple soğuk algınlığı ve gribe karşı koruma sağlayabilir.
Laboratuar denemelerinde kombu çayının kanserli hücrelerin büyüyüp yayılmasını ve gen mutasyonunu önlemeye yardımcı olduğu belirtilmiştir.
Kombu çayının diyabetik sıçanlarda karbonhidratların sindirimini yavaşlatıp kan şekerini düşürerek tip-2 diyabette faydalı olduğu, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını olumlu etkilediği gösterilmiştir.
Bazı kaynaklara göre probiyotikler ve B1, B6, B12 vitaminleri depresyonun bazı semptomlarını hafifletmektedir. C vitamini ise kortizol isimli stres hormonunu baskılamaktadır. Kombu çayı depresyonda ve ruh halini stabilize etmede yardımcı olabilir.