Doğadan Fabrikaya Giden Yolda Halk Hekimliği
Prof.Dr. Ayşegül Demirhan Erdemir
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı
Bitkisel kökenli droglar, çok eski dönem lerden-beri halk arasında hascalıklara karşı kullanılırlar. Ayrıca hayvansal ve madensel kökenli droglar da vardır. Drog, kökeni Farsça olan ve eczacılık,kimya ve boya endüstrisinde kullanılan bitkisel, hayvansal veya madensel ilkel maddelere verilen addır. Osmanlıca karşılığı ecza olarak bilinir. Ancak bunların içindeki etkili maddeler hakkındaki bilgiler, 19- yüzyılın ortalarından itibaren elde edilmeye başlandı. Nitekim droglar, taşıdıkları etkili maddeler nedeniyle tedavi alanında kullanılırlar. Etkili maddeler, bitkilerin çeşitli organlarında bulunmaktadırlar.
İlk dönemlerde drogların etkili maddeleri hakkında bilgilerimiz bulunmadığı için doğrudan doğruya drog veya bundan hazırlanan ekstreler tedavi alanında kullanıldılar. Drogların etkili maddelerinin öğrenilmesi ve bunların sal olarak elde edilmesinden sonra .tedavi alanında drog yerine saf etkili maddelerden hazırlanan ilaçların kullanılmasına geçildi.Bugün de bu usulde kullanılış devam etmektedir. Ancak bunların yan etkilerinin olması, pahalı satılması gibi nedenlerle dünyada doğal drogların fabrikada dozajı yapılarak saf ilaç seklinde kullanıma sunulması giderek yaygınlaşmaktadır.
Türkiye'de de bazı droglardan yararlanılmaktadır. Örneğin zencefil bunlardan biridir. Zencefil, bağışıklık sistemini kuvvetlendirici bir yapıya sahip olup soğuk algınlığını giderici, midevı olarak halk arasında kullanılır. Zencefil kökünün kapsül seklinde hazırlanmış fabrikasyon preparatı da bulantı ve kusmaya kullanılır. Bu preparatların sayısının arrması doğadan fabrikaya geçişi hızlandıracaktır.